ادب دیلی اخلاق مکارمی حسابلانیب، جدل سئویلمه‌ین ایشدیر. الله تعالا قورآن کریمده آیریلار اینان دانیشماغین خصوصیّتلرینی «احسن جدال»ی آدی آلتیندا تانیتدیریب. بو ایکی خصوصیّت علم و حکمت صاحبی اولماق و گؤزل و اورگه یاتیم سؤزلرینن دانیشماقدیر.

الله تعالا نحل سوره‌سی‌نین 125-جی آیه‌سینده بویورور: «ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ...» [انسانلاری] حکمت و خوش سؤزله الله یولونا چاغیر و اونلارلا لاپ یاخشی جدال ایله مجادله ائله . . .

کرامتلی پیغمبریمیز (ص) بعثتی‌نین مقصدی باره‌ده بویوروب: «انی بعثت لاتمم مكارم الاخلاق»؛ من اخلاق مکارمینی بوتونلتمک اوچون مبعوث اولموشام. نماز، اوروج، حج، جهاد و سایری، او بیری انبیاء او حضرتدن اوّل گتیرمیشدیلر. جماعتده یئری بوش گؤروشن اخلاق مکارمی ایدی.

اخلاقی، آیریلارینان رابطه‌ده تعریفله‌ساق، اخلاق مکارمی آیریلارینان لاپ یاخشی ارتباط شیوه‌سیدیر. اصلینده اخلاق مکارمی‌نین معناسی آیریلارینی بؤیوک بیلماق و اؤز کرامتینه اینانماقدیر.

اؤزونو آلچاق و ضعیف گؤرمه‌ین انسان اؤزگه‌لرینی‌ده آلچاق گؤرمز. اؤزونه احترام قویان انسان آیریلارینا دا احترام قویار.