ایسلام دینی حیاتین محورینی گؤزل و سئویملی اخلاق تانیتدیریب. ائله بونا گؤرهده قورآندا حضرت محمد (ص)بوتون اینسانلار اوچون اخلاق نمونهسی تانیتدیریلیب.
ایسلام حیاتین بوتون لحظهلرینه و مرحلهلرینه اخلاقی تعلیملری وار. اخلاق و اونون شاخهلری بارهده چوخلی روایتلر و آیهلر وار. او جوملهدن قورآن کریم قلم سورهسینین دؤردونجو آیهسینده بویورور: «ائی محمد (ص) سنین گوجلو و بؤیوک اخلاقین وار».هابئله احزاب سورهسینین ایرمی بیرینجی آیهسینده بویورور: «پیغمبر، سیزین اوچون یاخجی اولگو و نمونه ساییلیر».
هر موسلمانا نَبَوی اخلاقی تانییب او حضرتین سیرهسینی اوخویوب اونلار بویوران زادلارا عمل ائلهمهسی و خودبینلیق، تکبّور، یالان کیمی اخلاقسیزلیقلاردان اوزاق اولماسی واجیبدیر.
اخلاق هر جامیعهیه واجیب اولان ملزمهلردن ساییلیر. اونون واجیبلیغینا اوچ سبب سایماق اولار:
- فردین روحی ساکینلیغی
- ایجتیماعی ساکینلیق
- ایلاهی مطلوب کمالا چاتماق
اخلاق، روحوموزو سالیملهدیر و حیاتین لاپ گؤزل شکلینی بیزه اؤرگدیر. اخلاق، رذیلتلری بیزه تانیتدیریب اونلاردان اوزاق گزماغی بیزه گؤرسدیر. اخلاقدا روحی صحّتیمیز رعایت اولوب ساکینلیق حیسّی بیزه حاکیم اولار.
اخلاقین ایجتیماعی فایدالاریدا آز دئییل. غیبت ائلهمهین اینسان، پخیللیق ائلهمهین اینسان اؤزو ساکینلیقدا اولماقدان علاوه، جامیعهنینده ساکینلیق و تمیزلیغینا کؤمک ائدیر.
آما اخلاقین لاپ موهیم فایداسی، اینسانین آللاه وئرگی استعدادلارینین چیچکلنمهسیدیر. اینسان یاخجی عمللری فقط آللاها گؤره ائلهسه، داها کریخماق احتیمالی قالماز و بوتون ایشلری دوز مسیرده یئرلشر. بیر اینسانین اخلاقی بو سطحده اولسا او، کمالا طرف اوجالار و اینسان خیلقتینین هدفی تحقّوق تاپار.
ایکی اخلاقی حدیث
پیغمبر بویوروب: «یاخجی اخلاق، گونش بوزو اریدن کیمی، گوناهی اریدر. پیس اخلاقدا بالی دوز فاسید ائدن کیمی، عمللری آرادان آپارار. (دیلمینین ارشاد القلوبی ، ص 133)
ایمام باقر (ع) بویوروب: «قیامت گونو من لاپ یاخین فرد، هامیدان چوخ دوز دانیشان، امانتی یاخجی ساخلاییب تحویل وئریب عهدینه وفالی اولان و اخلاق جهتیندنده هامیدان یاخجی اولان شخصدیر».
(مفیدین امالیسی، مفید، ص41)