اوروجون فلسفه‌سی ظاهیری اؤتماق و ایلاهی ویصالا چاتماقدیر. عاریفلر قورآنین آیه‌لریندن ایستیفاده ائدیب بو نتیجه‌یه یئتیشیرلر کی اوروج بونا گؤره واجیب اولوب کی اینسانی ایلاهی ویصالا چاتدیرسین.

ایسلامی عیرفاندا شرعی حؤکمدن سونرا آیری بیر شئی یوخدور آما عاریفلرین اوروجو عادی جماعتدن فرقلی اولور . ایکی دلیله گؤره: بیر بو کی عاریفلرین توتدوقلاری موستحبی اوروجلار, عادی جماعتین توتدوقلاریندان چوخ اولور. ایکینجی دلیل‌ده بودور کی اونلارین اوروجلاری کیفیت جهتیندن فرقلی اولور. مثلاً قورآندا گلیب کی آللاه اوروجو عیبادت کیمی موقرر ائدیب تا جماعت تقوایا ال تاپسین, آما عاریفلر بو حدّه قانع دئییل‌لر. عاریفلر قورآنین آیه‌لریندن ایستیفاده ائدیب بو نتیجه‌یه یئتیشیرلر کی اوروج بونا گؤره واجیب اولوب کی اینسانی ایلاهی ویصالا چاتدیرا.

بونا گؤره عاریفلر اؤز کیتابلاریندا دئییرلر کی اوروج شریعتده یئییب ایچمکدن چکینماق معناسیندادیر, آما حقیقتده اوروج دونیادان اوز چئویرمک و اونا دیقت ائله‌مه‌ماقدیر. یعنی نه اینکی بیز یئییب ایچمکدن واز کئچیریک, بلکه بوتون کائیناتا دا گؤز یوموروق و فقط آللاهی گؤروروق. بونا گؤره دئییردیلر بدنین اوروجو, بدنی یئماقدان ساخلاماقدیر, آما اورگین اوروجو, اورگی شیطان وسوسه‌لریندن و گوناه باعیث اولان فیکیرلردن اوزاق ساخلاماق معناسینادیر.

عاریفلرین اینامینا گؤره اوروج گرک ایستیغراق مرحله‌سینه یئتیشدیره. یعنی ایلاهی موشاهیده دریاسینا گیره‌له‌ کی اوردا اوروجون اورتاسیندا آللاهی گؤره‌لر. بونا گؤره لقاءاللها اینانیردیلار. بونا گؤره معنوی اوروج اودور کی اوندا فقط معنویت و تماماً آللاها دیقّت ائله‌ماق وار.

مولانا بویورور عادی اینسان آغزینی باغلیر کی آرتیق غذا یئمه‌سین, آما عاریفلر آغیزلارین باغلیرلار کی آللاهدان سونرا هئچ نه‌یی گؤرمه‌سینلر. عاریفلر وصل دالیسیجاندیلار و بونا گؤره اوروجلوق آیین نه فقط برکت آیی بلکه ایلاهی وصل آیی بیلیرلر.

جماعت اوروجلوقدا اوروج توتور کی بیر شئی اله گتیرسین و بیر ثواب آپارسین, آما عاریفلر اوروج توتورلار کی آللاهی اله گتیرسینلر. بوردادیر کی عاریفلرینن آیریلارین فرقی بیلینیر.

مولانا گؤزل میثال وورور و دئییر سیز بیر نفرین قوناقلیغینا گئتسیز, سیزه گتیریلن آشی یئمه‌سیز و یا آز یئسیز, ائو صاحیبی معرفت اهلی اولسا سیزه داها یاخشی آش گتیره‌جاق. مولانا بویورور اوروجلوقدا, عاریف معمولی غذالاری یئمه‌یَنده, ایستیر آللاها دئسین کی منه وئردیگین بو غذالار منیم جانیما موناسیب دئییل و منه داها یاخجی غذا وئر. بونا گؤره ایسلامی عاریفلر ایچینده اوروج, ظاهیری سووب ایلاهی عیرفانا چاتماق معناسیندادیر.