امام حسن عسکری اینن (ع) اسحاق کندی‌نین قرآن باره‌سینده مناظره‌سی
عراقدا یاشایان اسلام و عرب فیلسوفلاریندان بیری «اسحاق کِنْدى»، اوزون مدتّ اؤزونو ائوده حصر ائدیب زمانینی «قرآنداکی تناقض‌لر» آدلی کتابی یازماغا صرف ائله‌میشدی.[1] گونلرین بیرینده اونون شاگردلریندن بیری امام حسن عسکری‌نین (ع) محضرینده اولور. امام اونو گؤرنده بویورور: «سیزین آرازدا اوستادیز «کندی»نین سؤزلرینه جواب وئرن رشید کیشی یوخدور؟»
شاگرد دئدی: «بیز اونون شاگردلری‌یوق و اونون اشتباهینا اعتراض ائله‌ماغا گوجوموز چاتماز».
امام بویوردو: «سیزه بیر سؤز تلقین و تفهیم اولسا اونو اوستادیزا نقل ائلیه بیلرسیز؟»
شاگرد دئدی: «بلی»
امام بویوردو: « بوردان قاییداندا اوستادین یانینا گئت و اونونلا محبّتلی رفتار ائدیب انس و الفت قورماغا چالیش. تماماً انسیت قورماغا موفق اولاندان سونرا اونا دئ: «منه بیر مسأله عارض اولوب و سیزدن ساوای اونا جواب وئره بیلمز. او مسأله بئله‌دیر: «قرآنی دئیَنین، سیزین حدس ووردوغوزدان آیری معنا قصد ائله‌مه‌سی ممکندور یا یوخ؟»
او جوابدا «بلی امکانی وار، اولا بیلر او جور نظرده توتسون» دئیه‌جاق. او زمان سن دئ: «اولا بیلر قرآنی دئیَن سیزین حدس ووردوغوزدان آیری معنا قصد ائله‌میش اولسونو و سیز اونون لفظلرینی اؤز معناسی‌نین غیرینده ایشلَدیرسیز».
امام آرتیردی: «او عاغیللی آدامدیر. بو نکته‌نی دئماغینان اشتباهینی آنلایاجاق».
شاگرد، اؤز اوستادی‌نین حضورونا گئدیب امام بویوردوغو کیمی زمینه مساعد اولاندان سونرا امامین سؤالینی بئله سوروشدو: «اولا بیلر دانیشان اؤز سؤزوندن ائشیدنین ذهنین گلمه‌ین معنانی قصد ائله‌میش اولسون؟ یا آیری جور دئساق، دئیَنین نظرده توتدوغو مخاطبین ذهنینده‌کی اینن مغایر اولسون؟»
کندی دقت اینن شاگردی‌نین سؤالینا قولاق آسیب اوندان سؤالینی تکرار ائله‌مه‌سینی ایسته‌دی. شاگرد سؤالی تکرار ئله‌دی.
استاد بیر آز دوشونوب دئدی: «بلی، امکانسیز دئییل. اولا بیلر سؤز دانیشانین ذهنینده اولان، مخاطبین ذهنینه گلمه‌یه و ائشیدن سؤزون ظاهریندن، اراده اولان معنانین خلافینی آنلاسین».
اوستاد بئله بیر سؤالین شاگردی‌نین اؤز ذهنینه گلمه‌دیگینی بیلیردی. شاگرده اوز چئویریب دئدی: «سنی آند وئریرم حقیقتی منه دئ. بو سؤال هاردان سنین ذهنینه گلدی؟»
شاگرد دئدی: «نه ایرادی وار بئله سؤال منیم ذهنیمه گلسین؟»
اوستاد دئدی: «سنه بو مسأله‌نی بیلماق تئزدیر. دئ گؤروم بو مسأله‌نی هاردان اؤرگشیبسن؟»
شاگرد جواب وئردی: «دوزو بودور کی، ابو محمد (امام حسن عسکری علیه‌السلام) بو سؤالی منه اؤرگتدی».
اوستاد دئدی: الأن جئت بالحق و ما کان لیخرج مثل هذا إِلّا من ذلک البیت. «ایندی دوزون دئدین، بونا تایلاری فقط او طایفادان اولا بیلر».
بئله‌لیغینان کندی واقعیتی آنلاماغینان سهوینی باشا دوشوب، یازدیغی کتابین یاندیریلماسینا امر وئردی.[2]
[1] . مستنداتا اساساً بو کتابی یازان، اسحاقین اوغلو یعقوب ایدی. «محمد لطفى جمعه»نین یازدیغینا گؤره، اسحاق، اوچ عباسی خلیفه‌سی مهدى، هادى و هارون زمانیندا کوفه حاکمی ایدی. (تاریخ فلاسفه الاسلام فى المشرق و المغرب، المکتبه العلمیه، ص 1) دئیه‌سن آتا و اوغولون آدلاری دَییشیک دوشوب و یا نسخه‌لری یازاندا اوغولون آدی قلمدن دوشوب.
[2] . این قضیه را ابن شهر اشوب در کتاب «مناقب» (ج4، ص 424) از کتاب «التبدیل» نوشته ابوالقاسم کوفى نقل کرده است
بو جریانی ابن شهر آشوب اؤز «مناقب» کتابیندا (ج4، ص 424) ابوالقاسم کوفى‌نین کتابی «التبدیل»دن نقل ائدیب. ابوالقاسم کوفی‌ده او جریانی مرسل صورتده یعنی سندسیز یازیب.