روایتلرده بیرینجی گؤیون او بیری گؤیلره نسبتی اوزویون بیابانا اولان نسبتی کیمی دئییلیب.
الله‌ین خلقتینده نظمسیزلیق گؤرمک اولمور، الله‌ین بوتون یاراتدیقلاری نظم اوزو اینندیر. عالملر گونون و یا آیین هانسی نقطه‌ده و نه زمان توتولدوغونو قاباقجادان بیلیرلر. نجوم عالملری فالچی دئییلر بلکه موجود اولان نظم اساسیندا بو زمانلاری حسابلاییرلار. قرآن کریم بو نظم باره‌ده بویورور: «مَّا تَرَی فِی خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَی مِن فُطُورٍ» یعنی: رحمانین یاراتماسیندا هئچ نظمسیزلیق گؤرمورسن، پس گؤزونو چئویر. بیر نقصان گؤرورسن؟ (الملک 3)
یئددی گؤیون اولماسی باره‌ده چوخلو آیه‌لر وار آما مفسرلرین نظری بو باره‌ده ایکی جوردور: بیر عدّه‌سی دئییر یئددی گؤیدن منظور واقعاً یئددی گؤیدور و بوتون کهکشانلار و البته بیزیم گونش منظومه‌سی‌ده اونون ایچینده بیرینجی گؤی حسابلانیر. آما او بیری مفسّرلرین نظرینه گؤره یئددیدن منظور 7 عددی یوخ بلکه چوخلوق و کثرت آنلامیدیر.
روایتلرده بیرینجی گؤیون او بیری گؤیلره نسبتی اوزویون بیابانا اولان نسبتی کیمی دئییلیب. حقیقتده بو حدیثین معناسی بودور کی گؤرونه بیلن بو گؤی همان اوزویون تاییدیر.
انسانین ذهنینی اؤزونو مشغول ائله‌ین سؤال‌لارین بیری‌ده بودور: گؤره‌سن وارلیقدا و آیری کوره‌لرده بیزدن سونرا آیری جانلی‌دا وار؟ بو چوخ جذّاب و گؤزل سؤالدیر.
قرآ« کریمین یازدیغینا اساساً بئله موجود وار. قرآندا یازیلان «دابّه» سؤزو وجودوندا سو اولان موجود آنلامیندادیر کی آیری کوره‌لرده حتماً وار آما نئجه‌لیغینی بیلمیریک.
ایندی بیز یئرین سطحینده اولدوغوموزدا یئر دقیقه‌ده 20 کیلومتر اؤز باشینا دولانیر و الله تعالی قرآن کریمده بونون اؤز نشانه‌لریندن اولدوغونو بیان ائلیر. نماز واختلاریمیز دا ائله بو دولانما اساسیندا تنظیم اولوب. آما بیز بعضاً بونلارا دقّت یئتیرمیروق و الله‌ین آیه‌لری‌نین کناریندا قیدسیز گئچیروق.
قرآن بویورو: إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَوَاتِ وَالأرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ لَآیَاتٍ لاِولِی الاْءَلْبَابِ، حقیقتاً گؤیلرین و یئرین یارانیشیندا و گئجه گوندوزون اختلافیندا عاغیل صاحبلری اوچون علامتلر وار» الله تعالی بویورمور جماعت اوچون بلکه بویورو عاغیل صاحبلری اوچون. چونکی بعضاً 70 ایل یاشامیش آما 7 دقیقه دوشونمه‌میش انسانلار وار.
یئر اؤز باشینا دولانماقدان علاوه ثانیه‌ده 30 کیلومتر سرعت اینن گونشین دؤره‌سینه دولانیر و بو آرادا گونش‌ده اؤز منظومه‌سی اینن ثانیه‌ده 240 کیلومتر سرعتینن اؤز باشینا دولانیر.
گونش منظومه‌سی‌نین سامان یولو کهکشانیندا بیر دؤر دولانماسی‌دا 225 میلیون ایل چکیر.
انسان بو عظمتی و نظمی گؤرنده لاحول و لا قوة الا باالله العلی العظیم دئماقان سووای آی سؤز دئیه بیلمیر.
انسان هله گونش منظومه‌سیندن ائشیگه چیخا بیلمه‌ییب. انسان ایسته‌سه الده اولان امکاناتینان گونشدن سونراکی بیرینجی اولدوزا گئدسین آپولو اینن بیر میلیون ایل چکر.
ایشیق سرعتی اینن‌ده اؤلچساق بیزیم سونرا اولدوزونان 4.5 ایل فاصله‌میز وار. یعنی حقیقتده بیز گؤیه باخاندا دنیانین گئچمیشینه باخیروق. بیزیم قونشو کهکشانینان فاصله‌میز ایکی میلیون ایشیق ایلدیر.