امام حسین (ع) قیامی‌نین سببلرینی تحقیق ائله‌ماق زمینه‌سینده چوخلو تحقیقلر
اولوب و یئنه‌ده آرتیق تحقیقه یئر وار.
بو قیاما اساس ساییلان سببلردن، ظلم و ستمین قاباغیندا دایانماق و اونون
دالیسینجا انسانی آزادلیق و عزّت ایدی. امام حسین (ع) قیامین اوّلیندن شهادته‌جن یئر
به یئر بو مسأله‌لره تأکید بویوروردولار. امامین نظرینه گؤره ظالم حاکمین سلطه‌سیندن
قورتولماق فقط سیاسی-اجتماعی حرکت دئییل بلکه اصیل انسانی خصلته قاییتماغا حرکتدیر.
بونا گؤره فقط ظلمدن آزاد اولان جامعه‌ده انسان عزّتی و کرامتینه شاهد اولا
بیلروق.
امام حسینین (ع) ائله بو پیامیدی کی زمان و جغرافی مرزلری آشدی و بوتون ظالم
ستیزلره بیر نمونه و الگو کیمی ساییلدی.
عاشورا قیامی
خاص زماندا و مکاندا محدود قالمادی. بو قیام چوخلو قیاملارین انگیزه‌سی و قایناغی
اولدو. بو قیاملارین بیرینجیسی توّابلار قیامی ایدی کی داها چوخ وجدان عذابینی
جبران ائله‌ماغا و حسّیّاتا دایانان بیر قیام ایدی و بیری‌ده مختار قیامی ایدی کی
قدرت دنگه‌سینه داخل اولماغا فرصتدن دوزگون استفاده ائله‌ماغیدی. آما تاریخ بویو
مختلف یئرلرده اولان بو قیاملاری بیری-بیری‌نین یانینا قویاندا اونلارین بعضی
خصوصیّتلرینی چوخ اوخشار گؤروروق. آیری سؤزله کربلا قیامی‌نین بعضی تعلیماتی داها
آرتیق دقّت مرکزینده اولوب داها آرتیق درک اولوب. بو تعلیماتدان بونلاری آد
آپارماق اولار: ظلمی قبول ائله‌مه‌ماق، مظلوما کؤمک ائله‌ماق، ظالم و فاسد
حکومتلرین علیهینه قیام ائله‌ماق، امر به معروف و نهی از منکر، متعالی هدف یولوندا
جانفشانلیق ائله‌ماق، اؤلومو ذلّتلی یاشاییشا ترجیح وئرماق و . . . .
امام حسین(ع)،
عاشورا نهضتی‌نین یئر به یئرینده بو تعلیملری یئرلشدیریب، اونلاری حرکت آنیندان
شهادته قدر دیری ساخلاییب. هم اوردا کی مدینه حاکمی‌نین بیعت ایسته‌مه‌سی جوابیندا
بویورور بو بیعت اسلام تابوتونا تأیید مؤهرو وورماق معناسیندادیر، هم اوردا کی قارداشی
محمد حنفیه‌یه قیامین هدفینی پیغمبر امّتی‌نین اصلاحی و اونون سنّتینه قاییتماغی
ساییر، و هم اوردا کی عاشورا جنگی‌نین توفه-توفونده مقابل قوشونا خطبه اوخویور و
حجّتی تمام ائلیر.
حرکتلرین و
قیاملارین چوخو دا ائله بو پیاملارینان اؤز نیرولارین بسیج ائدیب قیاملارینی
سهمانا سالیبلار.