قارداشلیق عقدی، جامعه‌ده‌کی رابطه‌لری گوجلندیرماق اوچون، اسلامین بؤیوک ابتکارلاری‌نین بیری و غدیر بایرامی گونونون مخصوص عمل‌لریندندیر. اسلام پیغمبری (ص) ایکی خاص زماندا هجرتدن اوّل و هجرتدن سونرا مسلمانلارین انسجامینی ساخلاماق اوچون، مسلمانلار آراسیندا قارداشلیق علاقه‌سی یاراتدی و بوتون مسلمانلاری ایکی ایکی بیری بیری اینن قارداش ائله‌دی. پیغمبرین (ص) معیاری مسلمانلارین هر بیری‌نین قارداشی‌نین معیّن ائله‌ماقدا، اونلارین خصلتلری‌نین متناسب اولماسی و ایمان درجه‌لری‌نین یاخینلیغی ایدی.

غدیر سؤزو «گؤل» و «یاغیش سویو ییغیشان یئر» معناسیندادیر. خُمّ غدیری مکه و مدینه شهرلری آراسیندا و «جُحفه» آدلی بیر یئرده‌دیر. اسلام پیغمبری (ص) حجة الوداع حجّینده ذی الحجه‌نین 18-ینده، الله-ین امری اینن اوزون بیر خطبه‌دن سونرا حضرت علی بن ابی طالبی (ع) اؤز وصی‌سی و خلیفه‌سی کیمی جماعته تانیتدیردی.

اسلام پیغمبری (ص) غدیر گونو بیر ساعتلیق خطبه‌دن سونرا «من هر کیمین آغاسی‌یام، علی‌ده اونون آغاسیدیر» سؤزونو اوچ دفعه تکرار بویوردو کی مسلمانلارین و تاریخین قولاغیندا قالسین. حضرت بو گونو بایرام آدلاندیریب مراسمینی یئرینه گتیردی. چادیریندا اَیلَشیب تبریک دئیَنلردن استقبال ائله‌دی.

امیرالمؤمنین(ع) و آیری مطهّر اماملار دا (ع) بو گونو عزیز ساییب اونون اوچون عمل‌لر و فضیلتلر ساییبلار:

1. اوروج توتماق کی 60 ایل گناهین کفاره‌سی ساییلیر.

2. غسل ائتمک.

3. امیر المؤمنین (ع) زیارتینی اوخوماق.

4. ایکی رکعت نماز قیلماق.

5. بو گون ندبه دعاسینی اوخوماغا تأکید اولوب.

6. دین قارداشلارینی گؤرنده بو دعانی اوخوماق: الحمدالله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام.

هابئله بوگونده گؤزل و تمیز پالتارلار گئیینمک، انسانلاری سئویندیرمک، اونلاری باغیشلاماق، صله رحم، پای وئرماق، جماعتین مشکل‌لرینی حل ائله‌ماق، مؤمنلر و دوستلارینان گؤروشماق و پیغمبره (ص) صلوات گؤندرماغا تأکید اولوب.

قارداشلیق عقدینی اوخوماق

قارداشلیق عقدی‌نین اوخونماسی غدیر بایرامی گونونده تأکید اولسا دا بو گونه مخصوص دئییل و ایلین بوتون گونلرینده اونو اوخوماق اولار. بو عقدی هر دیل و سؤزونن جدّی اولماق شرطی اینن اوخوماق اولار. آما معمول رسمی بئله‌دیر: انسان الینی دوستونون ساغ الینه وئره و دئیه:

 واخيتك في الله و صافيتك الله في الله و عاهدت الله و ملائكته وكتبه و رسله و انبيائه و الائمة المعصومين عليهم السلام علي اني ان كنت من اهل الجنة و الشفاعة و اذن لي بان ادخل الجنة لا ادخلها الا و انت معي

سونرا دوست دئیه: قَبلت. سونرا او دئیه: اسقطت عنك جميع حقوق الاخوة ما خلا الشفاعة و الدعاء و الزيارة.

بئله‌لیغینان اونلار ایکیسی معنوی قارداش اولاجاقلار.

عقد صیغه‌سی‌نین متنینده گلدیغی کیمی بو قارداشلیغین اقتضاسی، فقط مقابل طرفی زیارت، دعا و شفاعتده شریک ائله‌ماقدیر.

قارداشلیق عقدی اخلاقی بیر تعهّددیر بونا گؤره ایکی طرفین توافقی اینن لغو اولا بیلر و اونون لغوینه مخصوص صیغه یوخدور.

قارداشلیق عقدینده ارث، مَحرملیق و . . . کیمی فقهی احکام یوخدور. یعنی مثلاً ایکی نفر معنوی قارداش اولاندا بیری بیرلریندن ارث آپارمازلار و باجیلاری بیری بیرینه مَحرم اولماز و هابئله بو عقد آغا و خانم آراسیندا اوخونماز.