وصیتی احتوا ائدن سنده وصیتناه دئییلیر. وصیتنامه بیزه اؤلومدن سونرا اموالیمیزی مدیریت ائلهماغی امکان وئرن بیر امتیازدیر. البته وصیت فقط اموالا شامل اولمور و آیری مسألهلرده ده وصیت ائلهماق اولار. مثلاً قبول ائلهدیغی تقدیرده بعضی ایشلری و تعهدلری آیریسینین عهدهسینه قویماق اولار.
بیر وصیتنامهنین عمل اولونماسینا مطمئن اولماق اوچون بوتون لازم اولان شرعی و قانونی ضابطهلری رعایت ائلهماق لازمدیر. بیر وصیتنامهنین دوزگون تنظیملنمهسی خانواده اختلافلارینی و محکمهیه مراجعه ائلهماغی آزالدار. بو یازیدا بو بارهده نئچه فایدالی مطلب اوخویاجاغیق.
معتبر وصیتنامه اوچ نوع یازیلا بیلر و بونلاردا ساوایی شکلده یازیلسا قانونی اعتباری اولمایاجاق.
اؤلکهمیزین قانونلارینا اساساً وصیتنامه کتبی صورتده یازیلمالیدیر و شفاهی وصیتین محکمهده استناد قابلیتی یوخدور. هرچند ورثه هامیسی شفاهی وصیتی قبول ائلهسهلر اونا عمل ائلهیه بیلرلر آما اختلاف زمانی محکمهده چتینلیغینان اوزلشهجاقلار.
وصیتنامه نوعلاری
وصیتنامه 3 جوره یازیلا بیلر:
اؤز یازان وصیتنامه
گیزلی وصیتنامه
رسمی وصیتنامه
الف. اؤز یازان وصیتنامه
اؤز یازان وصیتنامه محکمهده اعتبارلی اولماسی اوچون موصینین اؤز الی ایله یازیلمالیدیر. بونا گؤره ساوادسیز شخصی و یا گؤزلری ضعیف گؤرن انسان بو نوع وصیتنامه یازا بیلمز. بئله وصیتنامه اؤزگهسینه وکالت وئرماغینان یازیلماز. موصی وصیت تاریخینی گون، آی و ایلینی اؤز خطی اینن وصیتناهمده یازمالیدیر و فقط لاپ آخر وصیتنامه اعتبارلی ساییلار.
وصیت ائلهین، وصیتنامهنی مأمور حضوروندا امضالاسا، اوندان رسمی سند کیمی استفاده ائلهماق اولار.
ب. گیزلی وصیتنامه
گیزلی وصیتنامه اؤز یازان وصیتنامهنین ترسینه آیری آدامین خطی ایله یازیلا بیلر آما وصیت ائلهینین طرفیندن امضالانمالیدیر و قانونا گؤره وصیت ائلهینین یاشادیغی محلین ثبت ادارهسینه و یا دادگستری وزارتی آییننامهسینین بللی ائلهدیغی مکانا امانت تاپیشیریلمالیدیر.
حسبی ایشلرین قانونونا گؤره ساوادسیز شخص گیزلی وصیتنامه تنظیملهیه بیلمز.
ج. رسمی وصیتنامه
رسمی وصیتنامهنین یازماسی، رسمی اسناد دفترلرینده تنظیم اولان آیری سندلر کیمی یازیلا بیلر. بو نوع وصیتنامه ساوادسیزلار طرفیندنده یازیلا بیلر و رسمی اسناد دفترلرینده ثبت اولدوغونا گؤره بو نوع وصیتنامهنین ایتماق و یا آرادان گئتماق قورخوسو یوخدور.
شفاهی وصیتنامه
وصیتنامه تنظیمینین تشریفاتلاریندان بیر اونون کتبی اولماسیدیر آما بو تشریفات رعایت اولونمایان جنگ و زلزله کیمی اضطراری زمانلار، شخص ایکی شاهدین حضوروندا وصیت ائلیه بیلر و شاهدلرین بیری وصیتنامهنین محتواسینی دقیق تاریخی اینن تنظیم ائلهییب حضارلرین حضورونا چاتدیرمالیدیر. آما وصیت ائلهین شرایطین عادی اولدوغو زمانا قدر یاشاسا، وصیتنامهنی قانونی تشریفاتینان تنظیملهمهلیدیر.
وصیتنامهنین یازیلما طرزی
مخدره مادهلر کیمی عقلانی منفعتی اولمایان زادلارا وصیت ائلهماق اولماز. وصیت اولونان زاد، عقلانی و شرعی اولمالیدیر. مثلاً بیر قطعه یئر کیمی.
وصیت اولونان زاد معامله و انتقال قابلیتی اولمالیدیر. بونا گؤره عمومی اموالی و موقوفاتی وصیت ائلهماق اولماز.
وصیت ائلهین، وصیت اولان زادا مالک اولمالیدیر و آیریسینین مالینی حتی اونون اؤز اجازهسی اینن وصیت ائلیه بیلمز.
آغاجلارین وئرهجاغی میوه کیمی گلهجاقدا وجودا گلن مالا وصیت ائلهماق اولار.
وصیت ائلهین عاغلی باشیندا و اختیار صاحبی اولمالیدی. مجبوری وصیتین اعتباری یوخدور.
وصیتنامه تنظیمینده شخص، واجب اولموش حج و خمس و زکات و رد مظالم کیمی بعضی واجباتین اصل مالدان آیریلمالی اولدوغونو بیلمهلیدیر.
وصیت ائلهین وارثلری ارثدن محروم ائلهماغا اختیاری یوخدور. وصیت ائلهین بوتون مالینی بیر وارثه وئریب آیریسینی تماماً محروم ائلهماق اختیاری یوخدور. بئله اولدوغو تقدیرده وصیت فقط مالین اوچدن بیرینه قدر نافذ و گئچرلی ساییلار. حقیقتده وصیتنامه فقط و فقط ارث کیمی قالان اموالین اوچدن بیرینه تعیین تکلیف ائلیه بیلر و اوچدن ایکیسی قانون اساسیندا وارثلر آراسیندا بؤلونمهلیدیر.
بو قسمتین مهم نکتهسی بودور کی وصیت ائلینین بورجلاری اصل مالدان آیریلار و سونرا قالان مالین اوچدن بیرینه وصیت اساسیندا عمل اولونار و قالانی ورثه آراسیندا بؤلونر.
تملیکی وصیت
شخص اؤز مال و یا منفعتینی آیریسینا وصیت ائلهدیغی زمان، وصیتنامهنین آدی تملیکی وصیتنامه اولور. بو وصیتنامهیه گؤره مرحوم اولان شخصین وصیت اولان مالی آیری آدامین ملکیتینه گئچر.
عهدی وصیت
بعضا وصیت ائلهیَن بیریندن ایستر کی اونا بیر سئری عمللر انجام وئرسین. مثلا او اؤلندن سونرا اموالینی وقف ائلهسین و یا بورجلارینی ادا ائلهسین. بو وصیته حقوق اصطلاحیندا عهدی وصیت دئیرلر.
وصیتنامهنین اجراسینا تعیین اولان شخص وصیت ائلهیَنین دریلیغیندا وصیت اینن مخالفت ائلهیه بیلر آما اونون اؤلوموندن سونرا مجری مرحومون وصیتینه عمل ائلهمهلیدیر.