مناسب شرایط یاراتماغینان ذکالی اوشاقلارین چیچکلنمه‌سینه امکان یاراتماق لازمدیر. آما اوّل‌جن ذکالی اوشاغی تانیماق لازمدیر.

بوگونکی دنیادا ذکا بئله تعریف اولور: قضاوت و استدلال ائله‌ماق گوجو. یعنی ائله انسانا ذکالی دئییلر کی اؤز اطرافی اینن سازگار اولا و متناسب رفتار ائله‌یه. طبیعی ذکا 90 دان 110 آراسی تعریفلنیب. اوندان یوخاری ذکا صاحبی اولان انسانلارا ذکالی دئییلیر.

ذکا، ریاضی ذکاسی، منطق ذکاسی و موسیقی ذکاسی کیمی مختلف بُعدلارا بؤلونور. یعنی اولا بیلر بیر انسان فقط بیر بُعددا ذکالی اولسون آما سایر بُعدلاردا ذکاسیز اولسون.

بیر اوشاغین ذکالی اولوب اولمادیغینی ارزیابلیق ائله‌ینده ذکایا تعریف اولان فاکتورلارین بیر نئچه‌سی اوندا اولمالیدیر یوخسا فاکتورلارین بیری‌نین اولماسی اینن بیر اوشاغا ذکالی دئمک اولماز.

ذکالی اوشاقلار یاشیتلارینا نسبت داها تئز یئریماق و دانیشماغی اؤرگشرلر. اونلار یاشیتلارینا نسبت داها تئز کامل جمله قورارلار و خیال قوّه‌لری گوجلو اولار. اوچ یاشلی ذکالی اوشاق اطرافا چوخ کُنجکاو اولوب چوخ سؤال سوروشارلار.

مدرسه یاشینداکی اوشاقلاردا ذکاوت نشانه‌لری

ذکالی اوشاقلار یاشیتلارینا نسبت مئفقیتلری چوخ اولار. اونلارین حافظه‌لری گوجلو اولار. اونلاری بو یاشدا سیستمین اجزاسینی و آرالارینداکی رابطه‌نی راحتلیغینان تشخیص وئررلر. اونلارین لیدرلیق گوجو چوخ اولار و گروهی فعالیتلرده مدیریت ائله‌ماغی و امر وئرماغی سئورلر. اونلار کنایه‌لی سؤزلرین معناسینی تشخیص وئررلر بیر حالداکی معمولی انسان، بو ایشی نوجوانلیق یاشیندا گؤره بیلر.

الده اولان معلومات گؤرسدیب کی اوشاقلارین ذکاسینی گوجلندیرماق اوچون اونلاری داها بوروشوق محیطلر معرضینده قویماق و اونلارینان چوخ دانیشماق لازمدیر. بو مسأله سیچانلاردا دا آزمایش اولوب. بوروشوق و تنوّعلو قفسده بؤیوین سیچانلارین ذکاسی ساده قفسده بؤیوین سیچانلاردان داها یوخاری اولور.

اوشاقلارا شعر و قرآن ازبرلتماق، اولارین لغت دایره‌لرینی گئنیشلندیریر و دانیشیق قابلیّتلرینی گوجلندیریر.

آما ذکالی اوشاغا «سن هامیدا ذکالیسان»، « من سنه افتخار ائلیرم» کیمی سؤزلر دئماق دوز دئییل. چونکی بو سؤزلر اونلاردا اؤزلریندن انتظار یارادا و انتظارلاری اولان ایشی دوزگون یئرینه یئتیره بیلمه‌ینده روحدان دوشرلر. اونلاری تشویق ائله‌ینده گؤردوقلاری ایشی تعریفله‌یین اونا بو ایشی گؤردوغو اوچون آفرین دئیین.

اوشاقلار بیر آغاج نهالی کیمیدیلر. اونلاری هر طرفه هدایت ائله‌سز او طرف بؤیویه‌جاقلار. سیزین وظیفه‌ز اونلاری دوز هدایت ائله‌ماق و بؤیومه‌لری اوچون مناسب شرایط یاراتماقدیر.