اینسان هر گون اؤز احتیاجلارینی تأمین ائتمگه چالیشیر و بو چالیشمانین نتیجه‌سی تکجه اونون اؤزونه فایدا وئریر. ساییر حیوانلار ‌دا بئله‌دیر آما اینسانین اونلارلار فرقی بودور کی اینسانین چالیشماسیندا, تکجه مقصد مادّی فایدالار دئییل, بلکه اینسان داها گئنیش فایدالارین دالیسیجا اولور. او بوتون کاییناتی اؤزو بیلیر و ساییر اینسانلارا دا کؤمک ائتمگه چالیشیر. اینسان بو حاللاردا اؤز واقعی هویّتینی تاپیر و واقعی اینسان اولور.

فیلسوفلارین هامیسی بو مسأله‌ده کی اینسان لذّت و منفعت قازانماق و درد و آغریدان اوزاق اولماق دالیسجادیر, بیر عقیده‌ده‌دیلر. آما اونون نوعوندا ایختیلافلاری وار. بیر عیدّه فردین اصالتینه اینانیرلار و بیر عیدّه جامیعه‌نین اصالتینی قبول ائدیرلر. بیر عیده‌ده هم فردین و هم جامیعه‌نین منقعتینی نظرده آلیر کی ایسلام دینی‌ده دقیقاً بو مسأله‌نی اؤیردیر.

اینسان بو کمالا چاتسا کی بو مسأله‌نی بیله کی کایینات او اؤزودور, داها شخصی منفعتلرله جامیعه منفعتلری بیر خط اوستونده اولاجاق و بیر بیریندن آیری اولمایاجاق. عیناً دریانین سویو کیمی کی دریا همان سودور و سو همان دریادیر. دریا اولماسا سو اولماز و سو اولماسا دریا اولماز و بو دریانین هر قطره‌سینه صادیقدیر.

ایسلام دینی کیشی ایله آروادین اینسانی ارزیشلرین برابر ساییر چونکی اونلارین هر ایکیسی‌ده اینساندیلار و بو باخیمدان هئچ فرقلری یوخدور. ائله بونا خاطیردیر کی ایسلام خانیملاری دا جامیعه حادیثه‌لری موقابیلینده کیشیلر قدر مسئول تانی‌ییر.