بیری بیلمه‌سه, حقیقت کشفی‌نین
دالیسیجان گئدر آما بیری جهالتیندن خبری اولماسا قیامته‌جن مورکّب جهلده
قالار.
بیر عیدّه موختلیف موضوعلاردا بونسوز
کی اوندا تخصوصی اولسون نظر وئریر. بو «هر شئیی بیلماغین» بیر پارا سببلری وار.
رحمتلیق ابو علی‌سینا دئییب کی «علمیم او یئره چاتدی کی بیلدیم ائله بیر شئی
بیلمیرم.» بصیرته چاتان ابن سینا ابو سعیدین محضرینه چاتاندان سونرا دئییر: «بیزیم
بیلدیقلاریمیزی او گؤرور و اورک دیلی‌اینن دئییر. بیز اونون علمیندن
خبرسیزوق»
حدیثلرده ده واریمیز کی هر کس بو
معرفیته کی هر شئی آللاهین سولطه‌سی آلتیندادیر یئتیشمه‌سه, علمدن هئچ بهره
آپارماییب. سقراط دئییر هر کس دئسه‌کی من هر زادی بیلیرم, او جاهیلدن سونرا هئچ نه
دئییل و هر کس کی دئییر من بیلمیرم علمی تازا باشلاییب. چونکی بیلمه‌یَن حقیقت
کشفی‌نین دالیسیجان گئدر آما بیری جهالتیندن خبری اولماسا قیامته‌جن مورکّب جهلده
قالار.
قورآنین فرماییشینه اساساً علمین
بیرینجی علامتی خضوع و خشوعدیر. غرور و کیبر او آداملاردا اولار کی ایدعالاری وار
هر شئیی بیلیرلر. قودسی حدیثده واریمیز کی هر کس 40 گون آللاها یالوارا, آللاه
اونون علمینی اورگیندن دیلینه جاری ائلر. بونا گؤره علمین اوّلی جهالته اعتیراف
ائتمکدیر.
علمین ایکینجی نیشانه‌سی تحقیق و
آختارماقدیر. یعنی حتّا دین موریدینده ده تحقیق ائله‌مه‌لی‌یوق. اوچونجو نیشانه
آللاه, اینسان و دونیا موریدینده تحقیق ائله‌ماقدیر. سونراکی مسأله کی بیلمه‌لی‌یوق
بودور کی بیلک هانسی علمده تحقیق ائلیروق. اینسانی و طبیعی علملرده آزماییش و تحقیق
مودئلی‌اینن اوز به اوزوق آما عیرفانی و معنوی مسأله‌لرده موشاهیده و آزماییش
یولی‌اینن بیر یئره چاتماق اولماز و گرک اورکله شهودا یئتیشماق.
هر شئیی بیلمگی ایدعا ائدن آداملار,
چوخ کیچیک آداملاردیلار کی موتأسیفانه اونلارا بؤیوک منصبلر وئریلیب. علم دالیسیجان
اولان آداملار آز تانینیبلار و کیچیک مسؤولیتلری وار. بؤیوک ایشلر و مسؤولیتلر,
بؤیوک آداملارا کی هر شئیی بیلمک ایدعالاری یوخدور تاپیشیریلمالیدیر.