تبریز،
ایرانین مختلف تاریخی دؤنملرینده خاص ارزیش و اهمیته مالیکدی کی ائلخانلار و
قاجارلار دؤوورلرینده بو عظمت لاپ یوخرییا چاتمیشدی. ه ق 1218-ده عباس میرزا فتحعلیشاهین
ناییب السلطنهسی اولدوغوندان بری بو
شهر رسماً ولیعهدنئشین اولوب ایران-روس ساواشلاریندا دا تبریز فرماندهلیک قرارگاهی
ایدی. بو شهرده، قاجارلار دووروندن، چوخلو بینا یادگار قالیبدیر کی امیر نظام ائوی
اونلاردان بیریسیدیر. بو ائو، تبریزین قدیم محلهلریندن بیری اولان شئشگیلاندادیر.
قاجارلار
زامانیندا بو محلهده بیر چوخ گؤزل عمارتلر تیکیلمیشدی کی امیر نظام گروسینین ائوی اونلارین دهیرلی قالینتیلارینداندیر
کی هله ده صلابتلی و عظمتلیدیر. گونوموزده قاجار موزهسی اولان بو عمارت،
ناصرالرین شاه دوورونده، امیر نظام گروسینین* پیشکارلیغی زامانیندا
و اونون طرفیندن دوزلدیلیبدیر. ناصرالدین شاهین خاطیرهلرینده، فرنگه اوچونجو
سفرده بو ائو وصف اولونوب.
منبعلره
گوره سونرالار دا آذربایجان والیلری بو ائوده ساکین اولورموشلار. قالان قیسمت، بو
ائوین بیر قیسمتیدیر تاسفـله دیگر قیسمتلری آرادان گئدیبدیر.
پهلوی
دورونده بو ائو دارایی ادارهسی وفرهنگ ادارهسی اولاراق استفاده اولونوبدور. 1370-ده فرهنگی میراثلار
سازمانی طرفیندن ساتین آلینیبدیر. بینایا وارد ائلان جدّی خسارتلره گؤره اونون
معمارلیق خصوصیتلری و سنّتی مشخّصهلرینه باخیلااراق تعمیر
اولونوب ه ش 1385 اردیبهشتـده، تیکینتی ایشلرینین قورتولدوغوندان سونرا، قاجار
موزهسی اولاراق اشلهدیلیب.
معمارلیق
خصوصیتلری
ایر
نظام عمارتی 1500 مربعمئتیر زیربینا و ایکی
طبقهده تیکیلیب. اندرونی و بیرونی اولاراق ایکی حیطی وار کی باغچالار و حوضلار
گؤزللییینی یوز قات ائلر.
16
ستون، گؤزل سرستونلرله، باشاباش ائویانی (ائیوان) ساخاییرلار. اوست طبقهده رنگلی
شوشهلی مشبک اروسی پنجرهلر، شمالی و جنوبی نمانین گچبریلری و ایچری تالارلارین و طنبیلرین
آیناکارلیق وگچبریسی مجموعهنین گؤزللییینی آرتار. زئرزمیده گنیش بیر حوضخانا وار
کی بینانین لاپ گؤزل یئرلریندندیر؛ حوضخانانین محکم ستونلاری و سقفینین کرپیج
دوزومو گوزه گلندیر.
موزهنین
تالارلاری
بیرینجی
طبقه تالارلاری: سکّه، توخونما (بافته)، چینی، شوشه (آبگینه)، موسیقی، خاتم، فلزلر
تالاری.
ایکینجی
طبقه تالارلاری: داش، اسلحه، رجال و فرامین، معمارلیق و شهرسالما (معماری و سهرسازی)
تالاری.
*)امیر
نظام گروسی ایرانین قاجارلار زامانینداکی مۆهوم شخصلریندن بیریسیدیر کی هر زامان
حکومتین موهوم پستلاریندایدی. ایرانین فرانساداکی ائلچیسی (سفیر) اولدوغو زامان
سکه باسما دستگاهینی ایرانا گتیردی. ناصرالدین شاه زامانیندا آذربایجانین پیشکاری
اولدو. تامباکی (تنباکو) نهضتـینده مثبت نقش اوینادی. عؤمورونون سون چاغلاریندا کیرمانا تبعید اولوب
اورادا دا دونیاسینی دییشدی.
قاجار
موزهسینین جنوبدان گؤرونومو (ائشیک
حیط)
عشاییر
سرداری لقبلی محمد حسین خان حاجی علیلونون تشریفات پالتاری
مظفرالدین
شاه قاجارین مؤههرویله مؤهۆرله‌نن فرمان، موهور یئری تذهیبـلی، سندین تاریخی 1316.
قیزیل
قینلی (غلاف)، قیزیل و فیلدیشی (عاج) دستهلی پولاد قمه. قاجار زامانینا عایید.
طلایی
ناخیشلی کاسا و «السلطان فتحعلیشاه قاجار
سنه 1224» موهور نقشی ایله.
طلایی
ناخیشلی و دانهنشان شوشه (آبگینه) قاب.