علمی و فرهنگی شخصیت لرین تاثیری جامعه ده مهم عامل لردن بیری دی کی اولارین تاثیری نه تکجه بویونکی بلکه کئچمیش زماندان آیدین دیر. اونا گوره بو شخصیت لر تاریخ بویوندا همیشه ظلم آلتیندا یاشییب اجازه وئریلمییب اوز افکار و اندیشه لرین جامعه نین اختیاریتدا قویسونلار.
بو آرادا حکومت صاحب لرینین نقشی بو استعداد لاری شکوفا ائله ماقدا آرتیقدی . اونون بیر نمونه سی صفویه دورانیندان قالان شیعه دنیاسیندا کی تاثیر لردی.
فرهنگی شخصیت لرین افکاری جامعه ده اوقدر تاثیر گذار دی کی یوزلر و بلکه مین لر ایل کئچن دن سورا گئنه ده اوز اثرین بروزا وئریر و اولارین لاپ تایسیز اثری مذهب ، اخلاق و شخصیت ده دی .
امما مذهبی- فرهنگی شخصیت لرین حکومت دن چکدیقی ظلم لر علمی - فرهنگی شخصیت لردن داها آرتیقدی نیه کی انسانلارین فکر و اندیشه سینه جهت وئرن آگاه لیق دی و مذهب همان آگاه لیق دی کی دین قالیبینده انسانا نازل اولوب ولی علمی - فرهنگی شخصیت لر حکومت و سیاستین دوام تاپماقی اوچون استفاده اولونوب .
تاریخ بویو حتی اسلاما دا استثنا قائیل اولمویوب نیه کی پیغمبرین دنیادان گئتمه سینن اسلامین اصیل فرهنگی یواش یواش جاهلیت زمانینا قاییدیب و فقط اسلامدان بیر نماد قالدی و او زمانین حاکم لری اسلام آدینان اوز شوم ایستک لرین اجرایا قویدولار .
بو جریان یاریم قرن بویوندا ائلیه بولدی اسلامین پایه لرین نشانه گئدیب پروردگار طرفیندن وحی اولونموش سوزلردن کی جماعته بیر تحفه ایدی تکجه بیرخاطره ذهن لرده قالا، اوراجان کی حضرت علی اینین شهادتی و معاویه نین حکومته چاتماسینان بوحقیقت آیدین لاشدی.
اوندا کی یزید حکومته چاتدی اسلامدان داها بیر اثر یوخیدی و اونون اصلی هدفی پیغمبرین دستوراتینان مخالفت ائله ماق و اونون یئرینه غلط فرهنگ لری جایگزین ائله ماقیدی بو عامل باعث اولدی تا امام حسین قیام ائلییب تازاشدان اسلامی دیریلده نئجه کی کافرلر بیرلشیب اسلام و حسین (ع) قاباغیندا جبهه توتدولار و بو ایش بیر عظیم فاجعه دن خبر وئریردی.
امام حسین (ع) عاشورا حماسه سینده شهادته چاتاندان سورا حضرت زینب ساکت قالمییب و اوزشجاعتینن ائلیه بولدی فرهنگ لری دئیشیب و فکرلری پیغمبر وعلی جهتینده قرار وئره و بو همان ایکیمینجی عاشورا آدلاندی چون هر زمان بیر جماعتین فکری منحرف اولسا داها اصلاح اولماز اونا گوره دی کی گره ک افکارین ریشه سی اصلاح اولا.
حضرت زینب (س) شورلی سخنران لیق لارینان حسینین اصلی دغدغه لری کی اصول دین ، مذهب ، نماز و انسانیت ایدی مردمون ذهنینده دیری ساخلادی .
حضرت زینب (س) سخنران لیق لارین مردمون آراسیندا کی بیر امن جایگاه دی فرهنگ و اندیشه نین شکل تاپماسینا بیان ائله دی و سورا عبید ال.. این زیاد و یزیدین دربار ایندا اولاری زسوا ائلییب و نهایت ده باعث اولدی یزید اوز گناهینا اعتراف ائلیه.
امما زینب (س) تنها بولار بسنده ائله مییب و مختلف یئرلر او جمله دن قاهره ، شام و مدینیه سفر ائله ماقینان همیده مختلف عزادارلیق مراسمی برگزار ائله ماقینان عاشورا و حسینین پیامین دنیان گولاغینا یئتیریب و بئله لیقدا زینب (س) فرهنگی انقلابین بنیان گذاری آدلاندی و جامعه نین فکری لحاظ دان هدایت ائله ماقین عهده سینه آلدی.